اشاره: نوشتهزیر، ترجمهای است از گفتگوی روزنامه «دیلی تلگراف» با «اسپایک لی» که در تاریخ سهشنبه ۱۶ دی سال ۱۳۸۲ در روزنامه «شرق» با عنوان «دولتمردان آمریکایی هجو میشوند» بهچاپ رسید.
اسپایک لی خیلی زود سر قرار ما حاضر شد. او لباس فوقالعاده یکی از تیمهای بسکتبال را پوشیدهبود. اما چیزی که بیشتر از لباس تمیز و مرتب او توجه ما را به خودش جلب کرد خستگیاش بود. لی عینکش را از چشم برداشت، سر و صورتش را شست و پیش از گفت وگو ما را متقاعد کرد که میخواهد حتماً درباره «دکتر استرنجلاو» کوبریک حرف بزند. تاکید او، پس از ماجرا های جنگ عراق چندان هم بیمعنی نیست. شاید به همین خاطر است که لی بیش از هر چیزی به مضامین سیاسی درون فیلم اشاره میکند:
«دکتر استرنجلاو را انتخاب کردم چون مضمونش بیش از هر فیلم دیگری با دنیای اطراف و زمانه ما گره خوردهاست. این فیلم به خوبی نشان میدهد که سیاست خارجی آمریکا در طول این همه مدت هیچ تغییری نکردهاست و دولت آمریکا هر وقت که نیاز داشتهباشد قدرت نمایی میکند و توان نظامیاش را به رخ جهان میکشد. آنها این قدرت نمایی را پشت نقاب «ارمغان دموکراسی برای جهانیان» پنهان کردهاند. جورج بوش و تونی بلر به ما گفتند که میخواهند سلاحهای کشتار جمعی پیدا کنند و حالا میبینیم از این سلاحها خبری نیست. بله، سر ما باز کلاه رفت. آنها ما را به بیراهه کشاندند. به قول مالکوم ایکس، باز ما از موضوع اصلی منحرف شدیم. چشمانمان را بستند، به ما کلک زدند و اغفالمان کردند. اگر توجه کنید به راحتی میبینید که بسیاری از شخصیتهای فیلم «دکتر استرنجلاو» آینه تمام نمایی از دولتمردان آمریکا هستند. شخصیت استیرلینگ هایدن [ژنرالی که رمز مرگبار را در اختیار دارد و مسبب همه بدبختی هاست] برای من یاد آور دونالد رامسفلد است یا شخصیت اسلیم پیکنز فرمانده بمب افکن بی ۵۲ که با کلاه کابویی روی بمب اتمی مینشیند و با آن پرتاب میشود شما را به یاد کسی نمیاندازد؟ بله دقیقاً خود جورج بوش است. من از شما میخواهم حتماً این فیلم را بخرید. مطمئنم با دیدن صحنههای این فیلم از تعجب شاخ درمیآورید.»
قهقهه او حرفهایش را قطع کرد. کوبریک یک بار گفته بود: این تلاش فراوان برای به دست آوردن تسلیحات اتمی شاید برای آدمهای صد سال آینده فوقالعاده بیمعنی جلوه کند. و همین مسائل ابزورد بود که او را به ساخت «دکتر استرنج لاو» وادار کرد و شاید مقولات مسخرهای شبیه به این، صورت هجوآلودی به اثر او بخشید. جالب است که «دکتر استرنجلاو» قرار بوده در ابتدا به صورت اثری مهیج و در ژانر تریلر ساخته شود. به نظر اسپایک لی، پیشبینیای که کوبریک در شصت سال پیش انجام داد، بیش از اندازه جامع و وسیع بود و سیاستهای جنگ سرد در مقابل آن همچنان احمقانه و نامربوط جلوه میکند.
اسپایک لی اعتقاد دارد:«کوبریک در دکتر استرنجلاو در پی به هجو کشیدن جنگ هستهای نبود. بلکه او میخواست سیاستها و خط مشی آمریکا را زیر سئوال ببرد. تصادفی نیست که در تاریخ تمدن بشری، همواره از آمریکا به عنوان خشنترین کشور دنیا یاد میکنند. در این کشور هر آدمی برای خودش سلاحی دارد. این مسئله ژنتیکی است.آمریکاییها همیشه محتاج کابوس بودند و در حال حاضر دولتهای خاورمیانه ایفاگر این نقش است. دکتر استرنج لاو به لحاظ ساختاری بیعیب و نقص است. تمامی اجزای این فیلم تحسین برانگیزند. همه چیز آن. تدوین، موسیقی، طراحی صحنه، واقعاً کار تمامی عوامل فیلم ستودنی است. از فیلمنامه تری ساترن و کارگردانی استنلی کوبریک بگیرید تا بازیهای درخشان پیتر سلرز و جورج سی اسکات.و یادتان باشد این اجزای فیلم نیست که به خاطر ما مانده، بلکه کلیت آن به صورت اثری جاودانه ذهن شما را مشغول به خود میکند. دکتر استرنج لاو مثل هر اثر برجسته هنری جاودان است، این فیلم هیچ وقت کهنه نمیشود. «دکتر استرنجلاو» اثری به شدت رویایی و تفکر برانگیز است.»
