اشاره: متن زیر، ترجمهای است از نوشته مفرح «فرانسیس برت هلمز» که در ستون «ده فرمان» روزنامه «اعتماد» به چاپ رسید.
طبق تقویم های میلادی ، ۲۱ مارس آغاز منطقه البروج [ماههای طالع بینی معروف] است.به همین دلیل گردانندگان مجله «کلوزآپ» تصمیم گرفتند تا دست به طالعبینی بزنند و نقش ستارگان را در شخصیت کارگردانان محبوب تاریخ سینما و مجموعه آثار سینمایی آنها ارزیابی کنند.
۱. برج حمل (میش) [۲۱ مارس – ۲۰ آوریل]
کارگردان نمونه: آکیرا کوروساوا (۲۳ مارس ۱۹۱۰)
فیلمهای کارگردانهای این ماه پر حرارت، جسورانه، پرشتاب ، قیحانه و به لحاظ بصری مسحورکننده هستند. ظرافت و باریکبینی و به بیان دقیقتر تاکید بر جزئیات در آثارشان چندان محلی از اعراب ندارد. حملیها تلاش دارند تا بیشتر تماشا گران را درگیر نقش و نگار خوش آب و رنگ و جذاب و همچنین ابعاد بزرگ اثرشان بکنند تا اینکه روی جزئیات و نکات ریز دقیق شوند. احساسات و شوری قوی و عمیق در سرتاسر فیلمهای آنها موج میزند ولی در مقایسه با رقبایشان این آثار از ظرافت، پیچیدگی و ریزهکاریهای کمتری برخوردارند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: لینزی اندرسون، چارلی چاپلین، فرانسیس فوردکاپولا، راجر کورمن، پیتر گریناوی، دیوید لین، راس میر، کوئنتین تارانتینو و آندره تارکوفسکی.
۲. ثور (گاو) [۲۱ آوریل -۲۱ می]
کارگردان نمونه: ساتیاجیت رای (۲ می ۱۹۲۱)
متولدین ماه ثور بزرگترین رئالیستهای سینما هستند. آنها در زندگی هر روزه یا وقایع معمولی و کاملا عادی در پی کشف و رسیدن به زیباییاند. با این وجود، عشق و علاقه شدید ذاتی آنها به تجمل، رفاه، لذت و راحتی باعث میشود تا با شدت و حدت فراوان روی کارگردانی اثرشان دقیق شوند و توجه زیاد شان به جزئیات حالتی وسواسگونه، خشک، بیاندازه وفادار به اصول و مقررات و تا اندازهای ملانقطی به خود بگیرد. این افراد شدیدا روی سبک ویژهای از فیلمسازی پافشاری میکنند، برای رسیدن به خواستههایشان صبر و شکیبایی فوقالعادهای از خود نشان داده و برای خلق آنچه در ذهنشان میگذرد مدت زمانی طولانی، غریب و استثنایی را اختصاص میدهند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: تئو آنگلوپلوس، جین کمپیون، فرانک کاپرا، دیوید کراننبرگ، جورج لوکاس، کنجی میزوگوچی، ماکس افولس، روبرتو روسیلینی، داگلاس سیرک، ژان ویگو، جوزف فون اشترنبرگ و اورسون ولز.
۳. جوزا (دو پیکر) [۲۲ می – ۲۱ ژوئن]
کارگردان نمونه: آلن رنه (۳ ژوئن ۱۹۲۲)
متولدین این ماه کلاغ زاغیها (کسانی که علاقه به جمع کردن خرت و پرتهای مختلف دارند یا اصولا علاقه به جمعآوری اشیاء مختلف جزء جداییناپذیر و جودشان شده است) و پروانههای منطقه البروج اند، اندیشههای مختلفی از ذهنشان عبور میکند، مدام در حال حرکت میان ایدههای مختلفی هستند، بیوقفه در پی خلق و اعلام نظریههای مختلف و گوناگونند و پس از مدتی دست به نقض آنها میزنند. برای حفظ دلبستگی و علاقهشان به هنر سینما همواره درسبکها و ژانرهای جدید سینمایی دست به تجربه میزنند و خب به همین دلیل مجموعه آثارشان به شدت متنوع است. به لحاظ ساخت و تولید، افرادی بیاندازه فعال و پرکار هستند ولی فیلمهایشان معمولا به لحاظ احساسی چندان شوربرانگیز نیست.(در حقیقت نمیتوانیم با تماشای آنها لذتی صدر صد ببریم) و در بیشتر اجزای آنها نوعی واقعبینی و واقع گرایی کاملا سنجیده، عمدی و آگاهانه به چشم میآید.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: کلینت ایستوود، راینر ورنر فاسپیندر، هاوارد هاکس، جیمز ایوری و کن لوچ.
۴. سرطان(خرچنگ) [۲۲ ژوئن – ۲۳ جولای]
کارگردان نمونه : اینگمار برگمان (۱۴ جولای ۱۹۱۸)
برای متولدین سرطان روابط مسئلهای کلیدی است. آنها توجه و تاکیدشان را روی روابط متقابل شخصیتها معطوف میکنند. به همین دلیل در فیلمهایشان، :«گفت و گو» اهمیت فوقالعاده و نقشی اساسی دارد. این افراد اومانیستترین کارگردانها هستند، با اینها حال نگاهشان به آدمها با حسرت، افسوس و اندوه درآمیخته و گاهی نیز با بدبینی توامان همراه میشود و گویی در نظرشان هیچ رابطه انسانی با خشنودی و رضایت تمام و کمال تحقق نمیپذیرد. به همین دلیل در میان بقیه فیلمسازان به لحاظ روحی و روانی حساسترین و تیزهوشترین هستند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه : تاد برونینگ، کلود شابرول، ژان کوکتو، جورج کیوکر، ویتوریو دسیکا، عباس کیارستمی، کریستوف کیشلوفسکی، چارلز لاتون، سیدنی لومت، آنتونی مان، سیدنی پولاک، پل شریدر، جیمز وال و بیلی وایلدر
۵. اسد (شیر) [۲۴ جولای – ۲۳ آگوست]
کارگردان نمونه : استنلی کوبریک (۲۶ جولای ۱۹۲۸)
اسد نشانه «مرد مردان» است. کارگردانهای متولد این ماه، صریح، رک، بیپرده، جسور، پررو و بلندپروازند. هر چیزی را به همان صورتی که هست و بیهیچ پردهپوشی روایت میکنند. در فیلمهایشان یک صراحت به شدت مردانه و حسی از تهاجم که معمولا به صورت شیطنتآمیزی با رگههایی از طنز همراه است، کاملا به چشم میآید. بیاندازه طرفدار و علاقمند استفاده از فیلمبرداری چشمگیر، لخت و بیروح هستند که نتیجهاش جاری شدن حسی سرد، سخت و ناخوشایند در فیلمهایشان است و در عین حال این آثار به هنگام تماشا بیاندازه تاثیرگذار و تکان دهنده میشوند. دیدگاهها و سیاست رفتاریشان رک، خشن، خالی از ظرافت و سرشار از بینزاکتی است و در برابر جامعه انسانی برخورد تند و آزاردهندهای دارند، با این وجود در آثارشان صداقتی مفرط و دردآور موج میزد.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: رابرت آلدریچ، باد بوتیچر، پیتر باگدانویچ، جیمز کامرون، سیسیل ب دمیل، بلیک ادواردز، ساموئل فولر، آلفرد هیچکاک، جان هیوستن، کریس مارکر، رومن پولانسکی، نیکلاس ری، لنی ریفنشتال، نیکلاس رگ، رائول رییز، کوین اسمیت، پیتر ویر و ویم وندرس.
۶. سنبله (خوشک) [۲۴ آگوست – ۲۳ سپتامبر]
کارگردان نمونه: ژان رنوار (۱۵ سپتامبر ۱۸۹۴)
کارگردانهای ماه سنبله بیش از هر چیزی به جزئیات اهمیت و آن را در صدر همه چیز قرار میدهند. توجه و تمرکزی با حوصله و گاهی وسواسگونه در دقت و درستی اجزا و چیدمان صحنه، میزانسن و حرکت بازیگرها صفت بارز ساختههای آنهاست. بطور معمول در فیلمهای این اشخاص با بارقههایی از نبوغی جنونآسا و احساساتی شدید و پرشور اما کنترل شده، روبرو میشویم . برای فیلمسازان این ماه آدمها و مکانها اهمیت دو چندانی دارد. تاریخ و مشکلات اجتماعی برایشان جذاب است و معمولا دربارهشان دست به تحقیقزده و آن را دستمایه کارشان قرار میدهند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: تیم برتون، الکساندر داژنکو، ورنر هرتزوگ، هو شیائوشین، الیا کازان، جی دبلیو پابست، ویکتور شوستوروم، الیور استون، پرستون استرجس و اریک فون استروهیم.
۷. میزان (ترازو) [۲۴ سپتامبر – ۲۴ اکتبر]
کارگردان نمونه: میکلآنجلو آنتونیونی (۲۹ سپتامبر ۱۹۱۲)
همواره در فلسفه روابط انسانی، که اصولا ارتباط اشخاص با سختی و شکنندگی روبرو است، و بعضا در بافت تصویری آثار فیلمسازان این ماه حسی از بیهودگی، ملال، بیروحی و عبوسی قابل درک است. با اینحال، آنها به هیچ وجه درباره «عشق» و «دوستی» نگاه بدبینانهای ندارند و برعکس، میتوانند رمانتیکترین سینماگران باشند. معمولا فیلمها، عقاید و دیدگاههای این افراد وجوه روشنفکرانه فراوانی دارند؛ بماند که آنها از نمایش و ابراز دانش، آگاهی و شناخت یا جستجو و کند و کاو در فرم بیاندازه سرمست و مسرور میشوند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: پدرو آلمودوار، رابرت بنتون، روبر برسون، باستر کیتون، روبن مامولیان، لئو مک کری، ژان پیر ملویل، آرتور پن، مایکل پاول، جان سیلز و ژاک تاتی.
۸. کژدم (عقرب) [۲۴ اکتبر – ۲۲ نوامبر]
کارگردان نمونه: مارتین اسکورسیزی (۱۷ نوامبر ۱۹۴۲ )
فیلمهایشان بیپروا، بیحساب و کتاب، پیشبینیناپذیر، تهاجمی، پرخاشگر، پرحرارت، پویا و فراموشنشدنی هستند. به بیان بهتر، با انرژی و شدت فراوان تماشاگر را با خود همراه میکنند (یقه او را میچسبند رهایش نمیکنند!). این آثار میتوانند حال و هوایی عصبی، ناراحتکننده و مهیج را القاء کنند، اما در عین حال سرشارند از لحظات باشکوه چشمگیر و شوربرانگیز که قطعا احساسات شما را تحت تاثیر قرار میدهد. بررسی و جستجوی کژدمها در روابط متقابل انسانی به ندرت از حیطه مسائل جنسی و جسمانی فراتر میرود. فیلمهای آنها شاید معمولا سطحی به نظر برسند، شاید در نگاه اول خیلی خوش سر و شکل باشند و در تماشای بعد آن کیفیت اولیه را از دست بدهند، اما همواره و همواره در خاطر تماشاگر حک میشوند. این فیلمها فراموش ناشدنیاند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: هانری ژرژ کلوزو، آبل گانس، هال هارتلی، پاتریک لکونت، لویی مال، مایک نیکولز، دان سیگل، ژاک ترنر و لوکینو ویسکونتی.
۹. نیماسپ (قوس) [۲۳ نوامبر – ۲۱ دسامبر]
کارگردان نمونه: جان کاساوتیس (۹ دسامبر ۱۹۲۹)
حسی شدید و کنترلنشده و بینهایت سرکش متولدین این ماه را به زیر پا گذاشتن همه قواعد، آگاهانه به دل خطر رفتن، آشکار کردن ژرفترین امیال شیطانی و افشاگری در باره خصوصیترین نقطه ضعفهای شخصیتی خودشان در برابر لنز دوربین وا میدارد. این کارگردانها از محدودیتهای دست و پا گیر قواعد مرسوم بیزارند و از عرف و سنتهای رایج گریزان. معمولا با بیپروایی دست به ساخت بیانیههایی جسورانه و هدفمند میزنند.با این وجود تمام توجهشان معطوف به آدمها ست و در سرتاسر بهترین فیلمهایشان همدلی شدیدی با اشخاص معمولی دیده میشود.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: وودی آلن، بازبی برکلی، ژان لوک گدار، امیر کوستوریکا، فریتز لانگ، ترنس مالیک، یاسوجیرو اوزو، آبراهام پولانسکی، اوتو پرمینجر، آلن رودلف، ریدلی اسکات و استیون اسپیلبرگ.
۱۰. نازیکان (جدی) [۲۲ دسامبر – ۲۰ ژانویه]
کارگردان نمونه : فدریکو فلینی (۲۰ ژانویه ۱۹۲۰)
فیلمهای جدیها در پی آنند تا دنیاهایی باشند پر نقش و نگار، به شدت استیلیزه و بعضا پیچیده و غریب از خیالپروری بیهمتا. این آثار رویاها و خیالهای عالم سینمایند، نه گزارشکر و مفسر جوامعشان. فیلم این کارگردانها میتوانند طولانی، به لحاظ بصری پرنقش و نگار، پیچیده و سرشار از جزئیات باشند. ساختههای این فیلمسازان معمولا به سختی قابل درکاند، نمیتوان به سادگی و بلافاصله پس از تماشایشان معنی و مفهوم مشخصی برای شان پیدا کرد و اغلب فرسنگها با واقعیت فاصله دارند. اما باید منصفانه اذعان کنیم که بی این افراطکاریها این آثار جذابیت، مفرح بودن و شور و حالشان را از دست خواهند داد.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: جان بورمن،جان کارپنتر، مایکل کورتیز، سرجیو لئونه، ریچارد لستر، جوزف لوزی، دیوید لینچ، سرگئی پاراجانف، کارول رید، فریدریش مورناو و استیون سودربرگ.
۱۱. دلو [۲۱ ژانویه – ۱۹ فوریه]
کارگردان نمونه: سرگئی آیزناشتاین (۲۳ ژانویه ۱۹۸۹)
سینماگران متولد این ماه متفکرینی فوقالعادهاند. تصادفی نیست که تعداد زیادی از آنها جزو پیشگامان نهضتها و جنبشهای مختلف سینمایی یا نظریه پردازهای قهار هنر هفتم به حساب میآیند. آنها بیش از روابط متقابل انسانی، اصلاحات اجتماعی یا نظریههای زیبایی شناختی را در کانون توجه خویش قرار میدهند. فیلمهای این کارگردانها خیلی جدی و عبوس به نظر میرسند یا این که حسی از طنز تلخ و سیاه را در خود دارند.
دیگر کارگردانان متولد این ماه: کنستانتین کوستاو گاوراس، کارل درایر، رابرت فلاهرتی، لویی فویاد، جان فورد، میلوش فورمن، جان فرانکن هایمر، دیوید گریفیث، جیم جارموش، ارنست لوبیچ، مایکل مان، واســـوالود پودفکــین، جرج رومرو، جان شله زینگر، فرانسوا تروفو و کینگ ویدور.
۱۲. حوت (ماهی) [۲۰ فوریه – ۲۰ مارس]
کارگردان نمونه : سام پکین پا
شاعران رمانتیک منطقه البروج، ماهیها، فیلمهایی میسازند لبریز از احساسات و شور آتشین. اما جدا از این موضوع تمایل دارند تا جایی که ممکن است لحنی کاملا غیر رئالیستی را برگزینند تا یک جور ایدهآل گرایی و آرمانگرایی یا خیالپروری (فانتزی) را به تصویر بکشند. به همین دلیل فیلمهای این کارگردانها بسته به قابل حصول بودن و فراهم بودن شرایط بازسازی رویاهایشان، یا به آثاری افسانهای (mythical) بدل میشوند و یا فیلمهایی بدبینانه و تلخاندیش از آب در میآیند. عموما ساختههای ماهیها به دلیل احساسات متغیر کارگردانشان به لحاظ ساختاری خیلی بدقواره، شلخته، بیظرافت یا بد قلق جلوه میکنند با این حال، لحظات نبوغآسای آنها و هوشمندی و درایت تحسین برانگیزی که در سرتاسر شان شکل میگیرد، در هیچ کدام از فیلمهای -به قول معروف کنترل شده – دیگر قابل ردیابی نیست
دیگر کارگردانان متولد این ماه: رابرت آلتمن، برناردو برتو لوچی، لوئیس بونوئل، برتران بلیه، نیل جوردن، اسپایک لی،وینسنت مینه لی، پیر پائولو پازولینی و ژاک ریوت.